Söz azadlığı Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsində təsbit olunmuş əsas insan hüququdur. Bu, insanlara öz fikir və ideyalarını sərbəst ifadə etməyə, hökuməti tənqid etməyə, rəhbərlərini məsuliyyətə cəlb etməyə imkan verən demokratiyanın təməl daşıdır. Lakin dünyanın bir çox ölkələrində söz azadlığına zərbələr endirilir və Azərbaycan da onlardan biridir.
2020-ci ilin noyabrında Azərbaycan bütün dünyada insan haqları qrupları və media qurumlarının geniş tənqidinə səbəb olan yeni media qanunu qəbul edib. Ölkədə medianı tənzimləmək üçün nəzərdə tutulan qanun həddindən artıq məhdudlaşdırıcı və söz azadlığı hüququnu pozduğuna görə pislənib.
Yeni qanunun ən mübahisəli müddəalarından biri jurnalistlərin hökumətin fəaliyyəti haqqında məlumat verməzdən əvvəl dövlət akkreditasiyasından keçməsi tələbidir. Bu o deməkdir ki, jurnalistlər korrupsiya, insan haqlarının pozulması və hökumətin gizlətmək istədiyi digər məsələlər barədə məlumat verməzdən əvvəl hökumətin razılığını almalıdırlar.
Tənqid edilən digər müddəa isə xarici KİV-lərin hökumətdə qeydiyyatdan keçməsi tələbidir. Bu, xarici jurnalistlərin reportajlarını məhdudlaşdırmaq və ölkədə həssas mövzuları işıqlandırmaq imkanlarını məhdudlaşdırmaq üçün istifadə edilə bilər.
Qanun həmçinin hökumətə qanunu pozduğu hesab edilən KİV-lərin fəaliyyətini dayandırmaq və ya bloklamaq səlahiyyəti verir ki, bu da tənqidçilərin fikrincə, müxalifətin səslərini susdurmaq və sərbəst məlumat axınının qarşısını almaq üçün istifadə edilə bilər.
İnsan haqları qrupları və media qurumları yeni qanun və onun Azərbaycanda söz azadlığına təsirindən ciddi narahat olduqlarını bildiriblər. Onlar hökuməti qanunun beynəlxalq insan haqları standartlarına uyğun olması və söz azadlığının qorunması üçün düzəlişlər etməyə çağırıblar.
Beynəlxalq Jurnalistlər Federasiyası qanunu mətbuat azadlığına “açıq-aşkar hücum” kimi qiymətləndirib və Azərbaycan hökumətini onu ləğv etməyə çağırıb. Amnesty İnternational da qanunun “ifadə azadlığına ciddi təhlükə” olduğunu bildirərək narahatlığını ifadə edib.
Azərbaycan hökuməti qanunu müdafiə edərək bildirib ki, ölkədə mətbuatın fəaliyyətini tənzimləmək, dezinformasiyanın yayılmasının qarşısını almaq lazımdır. Bununla belə, tənqidçilər deyirlər ki, hakimiyyətin əsl məqsədi müxalifətin səslərini susdurmaq və hökumətin fəaliyyəti ilə bağlı tənqidi xəbərlərin qarşısını almaqdır.
Söz azadlığı demokratiyanın təməl daşıdır və onu məhdudlaşdırmaq cəhdi əsas insan hüquqlarına təhlükə kimi qiymətləndirilməlidir. Azərbaycanda yeni media qanunu söz azadlığına ciddi hücumdur və ifadə azadlığını qorumaq üçün düzəliş edilməlidir. Beynəlxalq ictimaiyyət bu qanunun əleyhinə çıxış etməli, jurnalistlərin və media orqanlarının azad və qisas qorxusu olmadan məlumat vermək hüquqlarını dəstəkləməlidir.
Mənbə: Son xeberler
