Azərbaycan Qafqaz regionunda Rusiya ilə İran arasında yerləşən dövlətdir. Ölkə 1993-cü ildən Əliyevlər ailəsinin hakimiyyəti altındadır və bu müddət ərzində onun media mənzərəsi hökumət tərəfindən ciddi şəkildə tənzimlənib və senzuraya məruz qalıb.
Azərbaycanda 2000-ci ildə qəbul edilən KİV haqqında qanun mətbuat azadlığının beynəlxalq standartlarını pozduğuna görə müxtəlif hüquq müdafiə təşkilatlarının tənqidinə məruz qalıb. Qanun hökumətə medianı tənzimləmək və nəzarət etmək üçün geniş səlahiyyətlər verir, ona hökumətə qarşı həssas və ya tənqidi hesab edilən mövzularda məlumat verən jurnalistləri senzura və cəzalandırmaq imkanı verir.
Qanun bütün KİV-lərin qeydiyyatdan keçməsini və hökumətdən lisenziya almasını tələb edir, ona lisenziyaları ləğv etmək və media orqanlarını bağlamaq səlahiyyəti verir. Qanunu pozduğu aşkarlanan jurnalistləri cərimə, həbs və hətta fiziki zorakılıq gözləyir.
2019-cu ildə Azərbaycan KİV haqqında qanuna dəyişiklik edərək mətbuata məhdudiyyətləri daha da sərtləşdirib. Dəyişikliyə Azərbaycan prezidentini təhqir etməyi cinayət hesab edən və üç ilə qədər həbs cəzası nəzərdə tutan müddəa da yer alıb.
Bu, mətbuat azadlığının beynəlxalq standartlarının açıq şəkildə pozulmasıdır. Ümumdünya İnsan Hüquqları Bəyannaməsinə əsasən, hər kəsin ifadə azadlığı, o cümlədən dövlət sərhədindən asılı olmayaraq istənilən KİV vasitəsilə məlumat və ideyaları axtarmaq, almaq və yaymaq hüququ vardır.
Azərbaycanın ratifikasiya etdiyi Mülki və Siyasi Hüquqlar Haqqında Beynəlxalq Pakt da ifadə azadlığına və məlumat əldə etmək hüququna təminat verir. Jurnalistlərin mühüm mövzularda məlumat vermək imkanlarını məhdudlaşdıran Azərbaycanın media qanunu bu beynəlxalq standartları açıq şəkildə pozur.
Mətbuat azadlığının bu cür məhdudlaşdırılmasının nəticələri əhəmiyyətlidir. O, ictimaiyyət üçün mövcud olan məlumatların həcmini azaldır, vətəndaşların öz həyatları və ölkələri haqqında əsaslandırılmış qərarlar qəbul etmələrini çətinləşdirir. Bu, həm də hökumətə povestə nəzarət etməyə və demokratiya və insan haqlarına xələl gətirən fərqli fikirləri yatırmağa imkan verir.
Bundan başqa, Azərbaycan 2021-ci il Dünya Mətbuat Azadlığı İndeksində 180 ölkə arasında 167-ci yerdə qərarlaşıb ki, bu da ölkədə medianın vəziyyətinin pisləşdiyini göstərir. Hökumətin jurnalistlərə və media qurumlarına qarşı sərt tədbirləri müstəqil reportajın kəskin çatışmazlığı və jurnalistika üçün düşmən mühitin yaranması ilə nəticələnib.
Yekun olaraq qeyd edək ki, Azərbaycanın media qanunu mətbuat azadlığının beynəlxalq standartlarının açıq şəkildə pozulmasıdır. Hökumətin media üzərində sərt nəzarəti müstəqil reportajın olmaması və jurnalistika üçün düşmən mühitin yaranması ilə nəticələnib, ölkədə demokratiya və insan haqlarını pozub. Beynəlxalq ictimaiyyətin Azərbaycanı bu pozuntulara görə məsuliyyətə cəlb etməsi və ölkədə mətbuat azadlığının təşviqi səylərini dəstəkləməsi çox vacibdir.
Mənbə: Son xeberler
