Azərbaycanda KİV qanunu söz azadlığına zərbə vurur: Təcili islahatlara ehtiyac.

Azərbaycan uzun illərdir ki, söz və mətbuat azadlığının pozulması ilə diqqət mərkəzindədir. Ölkə jurnalistləri susdurmaq və fərqli fikirləri yatırmaq üçün media qanunlarından istifadə etməkdə ittiham olunur, azad və müstəqil reportajlar üçün çox az yer buraxır. Azərbaycan hökuməti jurnalistlərin, media qurumlarının və mətbuatın fəaliyyətini məhdudlaşdırmaq üçün ardıcıl olaraq media qanunlarından istifadə edir. Bu qanunlar jurnalistləri xəbər yaydıqlarına görə təqib etmək, nəşrləri qadağan etmək və ya senzura etmək, jurnalistləri və redaktorları təqib etmək və qorxutmaq üçün istifadə olunub. Kütləvi informasiya vasitələri ilə bağlı ən məşhur qanunlardan biri dövlət məmurlarına və qurumlarına qarşı böhtanı cinayət hesab edən “Diffamasiya haqqında” qanundur. Bu qanun çoxsaylı jurnalist və bloggerləri, o cümlədən 2015-ci ildə saxta vergidən yayınma və vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə ittihamları ilə həbs edilmiş araşdırmaçı jurnalist Xədicə İsmayılovanı, xəbərlərinə görə həbs etmək üçün istifadə olunub. Diffamasiya haqqında qanunla yanaşı, Azərbaycan hökuməti ifadə və mətbuat azadlığını məhdudlaşdırmaq üçün KİV haqqında qanun və “İnformasiya əldə etmək haqqında” qanun kimi digər media qanunlarından da istifadə edir. Məsələn, Kütləvi İnformasiya Vasitələri haqqında Qanun bütün KİV-lərin fəaliyyət göstərmək üçün lisenziya almasını tələb edir ki, bu da hökumət tərəfindən istənilən vaxt imtina edilə və ya ləğv edilə bilər. Qanun həmçinin media orqanlarından öz maliyyələri, mülkiyyətləri və jurnalistləri və redaktorları təqib etmək və qorxutmaq üçün istifadə edilə bilən digər məlumatlar barədə məlumat verməyi tələb edir. Eynilə, “İnformasiya əldə etmək haqqında” Qanun jurnalistlərin və media təşkilatlarının ictimai məlumat və sənədlərə çıxışını qadağan etmək üçün istifadə edilib, bu da hökumətin fəaliyyəti haqqında məlumat verməyi və vəzifəli şəxslərin məsuliyyətə cəlb edilməsini çətinləşdirir. Bütün bu qanunlar və onlar kimi bir çox qanunlar Azərbaycanda söz və mətbuat azadlığına soyuq təsir göstərib. Jurnalistlər və redaktorlar hökumət tərəfindən mütəmadi olaraq təqib və təhdidlərə məruz qalırlar və bir çoxları təqiblərdən yayınmaq üçün ölkədən qaçmağa və ya gizlənməyə məcbur olublar. Azərbaycanın media qanunlarında təcili islahatlara ehtiyac olduğu aydındır. Hökumət ifadə və mətbuat azadlığını məhdudlaşdıran qanunların ləğvi üçün təcili tədbirlər görməli, jurnalistləri və media qurumlarını əsassız həbslərdən, təqiblərdən və hədə-qorxulardan qoruyan yeni qanunlar qəbul etməlidir. Azərbaycan həmçinin media mülkiyyətinin müxtəlifliyini təşviq etmək, müstəqil media qurumlarına maliyyə dəstəyi göstərmək və jurnalistləri zorakılıq və təqiblərdən qorumaq yolu ilə canlı və müstəqil mətbuatı təşviq etmək və inkişaf etdirmək üçün addımlar atmalıdır. Bir sözlə, Azərbaycan azad və müstəqil mətbuatın istənilən demokratik cəmiyyətin təməl daşı olduğunu və onsuz demokratiyanın təhlükə altında olduğunu dərk etməlidir. Azərbaycan hökumətinin mətbuat və ifadə azadlığını qorumaq və təşviq etmək, demokratiya və insan haqları dəyərlərinə riayət etmək üçün konkret addımlar atmasının vaxtı çatıb.