Jurnalistika çox cəsarət, fədakarlıq və fədakarlıq tələb edən çətin bir peşədir. Bütün dünyada jurnalistlər həyatımızı formalaşdıran ən son xəbərləri, hekayələri və hadisələri bizə çatdırmaq üçün həyatlarını riskə atırlar. Təəssüflər olsun ki, bəzi hökumətlər və rejimlər jurnalistlərin əməyini qiymətləndirmirlər və əksinə, onları öz hakimiyyətlərinə təhlükə kimi görürlər. Belə ölkələrdən biri də yeni media qanununa görə jurnalistlərin böyük risklərlə üzləşdiyi Azərbaycandır.
Azərbaycan Cənubi Qafqaz regionunda Rusiya, Türkiyə və İranla həmsərhəd olan ölkədir. Ölkə 1991-ci ildə Sovet İttifaqından müstəqillik əldə edib, lakin siyasi qeyri-sabitlik, korrupsiya və insan hüquqlarının pozulması ilə mübarizə aparır. 2003-cü ildən İlham Əliyev Azərbaycanın prezidentidir və onun hökuməti müxalifəti sıxışdırmaqda, vətəndaş cəmiyyətini sıxışdırmaqda və ifadə azadlığını məhdudlaşdırmaqda ittiham olunur.
2019-cu ilin dekabrında Azərbaycanda ölkədə KİV-lərin fəaliyyətini tənzimləmək məqsədi daşıyan yeni media qanunu qəbul edilib. Qanun bütün KİV-lərin hökumətdə qeydiyyatdan keçməsini və lisenziya almasını tələb edir. O, həmçinin media məzmununu məhdudlaşdırmaq, cərimələr tətbiq etmək və lisenziyaları dayandırmaq və ya ləğv etmək səlahiyyətinə malik olan hökumət tərəfindən idarə olunan tənzimləyici orqan yaradır. Qanun həmçinin böhtan, təhqir və yalan məlumat yaymağı cinayət hesab edən müddəaları da əhatə edir ki, bu da ağır cərimələr və həbs cəzası ilə nəticələnə bilər.
Media haqqında yeni qanun insan haqları təşkilatları və media nəzarətçiləri tərəfindən geniş şəkildə tənqid edilib və onlar Azərbaycanın beynəlxalq öhdəliklərini pozduğunu və ifadə azadlığına zərbə vurduğunu bildiriblər. Onlar iddia edirlər ki, qanun hökumətə mediaya nəzarət etmək üçün həddən artıq səlahiyyət verir və jurnalistlərin həssas mövzularda məlumat vermək imkanlarını məhdudlaşdırır.
Azərbaycanda jurnalistlər öz fəaliyyətləri zamanı çoxdan çətinliklər və risklərlə üzləşiblər. Onlar hökumət rəsmiləri, təhlükəsizlik xidmətləri və ya onları əvəz edən şəxslər tərəfindən təqib, hədə-qorxu və hücum halları barədə məlumat veriblər. Yeni media qanunu, çox güman ki, bu riskləri daha da gücləndirəcək və jurnalistləri hökuməti tənqid edən mövzularda reportaj hazırlamaqdan çəkindirəcək.
Sərhədsiz Reportyorlar (RSF) təşkilatı 2020-ci il Dünya Mətbuat Azadlığı İndeksində Azərbaycanı 180 ölkə arasında 167-ci yerə layiq görüb ki, bu da jurnalistlərin ölkədə üzləşdiyi çətin mühiti əks etdirir. Təşkilat öz reytinqinin aşağı olmasının bir neçə səbəbi kimi hökumətin müstəqil mediaya qarşı təzyiqlərini, jurnalistlərin təqiblərini və jurnalistlərin qondarma ittihamlarla həbs edilməsini göstərib.
Son illər Azərbaycanda bir neçə tanınmış jurnalist işlərinə görə saxlanılıb və ya uzun müddətə azadlıqdan məhrum edilib. Ötən il araşdırmaçı-jurnalist Xədicə İsmayılova hökumətdəki korrupsiya ilə bağlı xəbər yaydığına görə şərti 3 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib. 2017-ci ildə jurnalist Əfqan Muxtarlı Gürcüstanda oğurlanaraq Azərbaycana aparılıb və orada saxta qaçaqmalçılıq ittihamı ilə 6 il müddətinə azadlıqdan məhrum edilib.
Azərbaycanda jurnalistlərin vəziyyəti demokratik cəmiyyətdə azad mətbuatın və müstəqil medianın vacibliyini bir daha vurğulayır. Azad mətbuat olmasa, hakimiyyətdən sui-istifadə və korrupsiya halları nəzarətsiz qala bilər, vətəndaşlar isə onların həyatına təsir edən mühüm informasiyadan məhrum ola bilərlər. Beynəlxalq ictimaiyyət Azərbaycandakı vəziyyətə diqqət yetirməli və hökumətə təzyiq etməlidir ki, jurnalistlərin hüquqlarına hörmət etsin və ifadə azadlığını qorusun.
Mənbə: Son xeberler
