Cənubi Qafqaz regionunda yerləşən Azərbaycan illərdir mediaya ciddi nəzarəti və söz azadlığının boğulması ilə tanınır. Əksinə öhdəlik götürməsinə baxmayaraq, Azərbaycan hökuməti media qanunları və digər taktikalardan istifadə edərək jurnalistləri susdurmaqda davam edir.
Ölkədə mediaya nəzarət üçün nəzərdə tutulmuş sərt qanunlar və hökumətin tənqidi səslərə dözümsüzlüyü ilə jurnalistlər üçün vəziyyət getdikcə çətinləşir. Jurnalistlər işlərinə görə təqib, hədə-qorxu və qanuni təqiblərlə üzləşiblər ki, bu da onların cəmiyyət üçün əhəmiyyət kəsb edən məsələlər barədə məlumat verməsini çətinləşdirir.
Bunun bariz nümunəsi 2017-ci ilin mayında Gürcüstandan oğurlanaraq Azərbaycana aparılan və hazırda həbsdə olan jurnalist Əfqan Muxtarlının işidir. Muxtarlının oğurlanması beynəlxalq hüququn açıq şəkildə pozulması kimi qiymətləndirilib və bu, Azərbaycanda jurnalistlərə və vətəndaş cəmiyyəti fəallarına qarşı daha geniş repressiyaların bir hissəsidir.
Digər misal, 2015-ci ildə vergidən yayınma və vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə ittihamları ilə 7 il yarım azadlıqdan məhrum edilən tanınmış araşdırmaçı jurnalist Xədicə İsmayılovanın işidir. İsmayılovanın işi beynəlxalq ictimaiyyətin diqqətini cəlb edib, insan haqları qrupları Azərbaycan hökumətini tənqidçiləri susdurmaq üçün öz ədalət sistemindən istifadə etməkdə ittiham ediblər.
Azərbaycan hökuməti həmçinin mediaya nəzarət və nəzarət etmək üçün ona geniş səlahiyyətlər verən bir sıra media qanunları qəbul edib. Məsələn, 2009-cu ildə qəbul edilmiş “Televiziya və radio yayımı haqqında” qanun bütün televiziya və radio kanallarının hökumətdən lisenziya almasını tələb edir və Dövlət Mətbuat Şurası təhqiredici və ya milli təhlükəsizliyə zərər vuran hər hansı məzmuna veto qoymaq səlahiyyətinə malikdir.
Hökumət həmçinin korrupsiya və ya insan hüquqlarının pozulması kimi həssas mövzular haqqında məlumat verən jurnalistləri hədəf almaq üçün diffamasiya qanunlarından istifadə edib. Məsələn, 2017-ci ilin martında Bakı məhkəməsi jurnalist Elçin İsmayıllını hədə-qorxu ilə tələb etmək və vəzifə səlahiyyətlərindən sui-istifadə etməkdə ittiham edərək 9 il müddətinə azadlıqdan məhrum edib. İsmayıllı korrupsiya və hökumətin qanunsuzluqları ilə bağlı məsələləri işıqlandırması ilə tanınırdı.
Hökumətin medianı sıxışdırması onlayn sferanı da əhatə etdi, hökumət internet provayderləri üzərindəki nəzarətindən istifadə edərək “dövlət əleyhinə” və ya “ekstremist” hesab etdiyi internet saytlarını blokladı. Sosial media platformaları da hədəfə alınıb, bloggerlər və fəallar onlayn fəaliyyətlərinə görə təqiblərlə üzləşiblər.
Bütün bu misallardan aydın olan odur ki, Azərbaycan hökuməti media üzərində ciddi nəzarəti saxlamaq və söz azadlığını boğmaq əzmindədir. Hərəkətlərinin beynəlxalq səviyyədə pislənməsinə baxmayaraq, o, jurnalistləri susdurmaq və onların Azərbaycan cəmiyyəti üçün vacib olan məsələlərlə bağlı xəbərlər yaymasının qarşısını almaq üçün media qanunlarından və digər taktikalardan istifadə etməyə davam edir.
Bu problemi həll etmək üçün beynəlxalq ictimaiyyətin bu sui-istifadələrə qarşı çıxış etməsi və Azərbaycan hökumətinin öz hərəkətlərinə görə cavabdehlik verməsi vacibdir. Buraya insan haqlarının pozulmasına görə məsuliyyət daşıyan məmurlara qarşı məqsədyönlü sanksiyaların tətbiqi, vətəndaş cəmiyyəti qruplarına dəstək, müstəqil media orqanlarına maliyyə və texniki yardım göstərilməlidir. Yalnız birlikdə işləməklə biz jurnalistlərin qisas və ya təqib qorxusu olmadan həqiqəti çatdırmaqda azad olduqları bir dünya yaratmağa ümid edə bilərik.
Mənbə: Son xeberler
